Rối Loạn Tăng Động Giảm Chú Ý – Nguyên nhân và cách điều trị

Rối loạn tăng động giảm chú ý là một trong những rối loạn thường gặp nhất ở trẻ em. Thế nhưng, bố mẹ lại thiếu kiến thức và có vẻ chủ quan. Nó để lại nhiều hệ lụy ảnh hưởng đến sự phát triển sau này của trẻ.

Rối loạn tăng động giảm chú ý là gì?

Rối loạn tăng động giảm chú ý (viết tắt: ADHD- Attention Deficit Hyperactivity Disorder) là một rối loạn đặc trưng bởi sự vội vàng, hiếu động thái quá và giảm chú ý thường được chẩn đoán ở trẻ em nhưng các triệu chứng rối loạn tăng động giảm chú ý có thể tiếp tục đến tuổi thiếu niên và tuổi trưởng thành.

ADHD đang là một trong những rối loạn phát triển thần kinh phổ biến nhất ở trẻ em khiến gia đình, nhà trường lo lắng. Nó gây ảnh hưởng rất nhiều đến sinh hoạt, cuộc sống và ảnh hưởng đến chất lượng học tập. Tuy vậy, chỉ khoảng 3/10 trẻ được chẩn đoán ở độ tuổi 2-5, còn lại 7/10 trẻ mang theo rối loạn này đến lớn mà không được can thiệp.

Các dạng rối loạn tăng động giảm chú ý

Rối loạn tăng động giảm chú ý được chia thành 3 dạng chính sau:

• Hiếu động, bốc đồng: Những đối tượng này thường phải đối mặt với tình trạng hiếu động và bốc đồng quá mức
• Không chú ý: Triệu chứng nổi bật nhất là ít chú ý
• Kết hợp hiếu động, bốc đồng và giảm chú ý: Những người thuộc nhóm này có triệu chứng của cả 2 nhóm trên.

Nguyên nhân gây rối loạn tăng động giảm chú ý

Cho đến nay, người ta vẫn chưa biết chính xác nguyên nhân gây ra rối loạn tăng động giảm chú ý là gì? Thế nhưng, các nghiên cứu gần đây cho thấy vai trò quan trọng của gen và một số yếu tố góp phần như tổn thương não, sử dụng rượu và thuốc lá khi mang thai, sinh non, nhẹ cân….Đó cũng có thể là do yếu tố di truyền hoặc môi trường sống không tốt (bố mẹ thường xuyên cãi vã hoặc để con tự chơi, ít trò chuyện với trẻ…)

Triệu chứng bệnh Rối loạn tăng động giảm chú ý 

Nhiều gia đình thường chủ quan khi thấy con mình hiếu động quá mức. Họ chỉ nghĩ đơn giản, trẻ con sẽ hiếu động và đó là điều bình thường. Tuy nhiên, bạn cần phải quan sát, nếu trẻ có những triệu chứng sau đây, rất có thể bé đã bị rối loạn tăng động giảm chú ý:

• Không tập trung: 

• Dễ dàng bị phân tâm, dễ mất tập trung, tránh né các nhiệm vụ đòi hỏi tập trung tinh thần trong thời gian dài…
• Lơ đãng, hay mơ màng, trẻ gặp khó khăn để lắng nghe hướng dẫn của thầy cô, thường quên bài vở, mất dụng cụ học tập ở lớp
• Kết quả học tập không ổn định vì độ tập trung kém sẽ dẫn đến việc tiếp thu chậm.

• Tăng động

• Trẻ thường xuyên bồn chồn, hoạt động tay chân liên tục và dễ chán.
• Trẻ khó ngồi yên, khó giữ im lặng khi cần thiết.
• Hay leo trèo, chạy nhảy không đúng lúc.
• Hay xen ngang, tự tiện tham gia vào hoạt động của người khác.
• Thiếu kiên nhẫn trong việc phải chờ đợi đến lượt

• Bốc đồng: 

• Hay quậy phá, dễ nổi giận, rất khó kiềm chế cảm xúc.
• Có thể hành xử một cách nguy hiểm mà không cần quan tâm đến hậu quả. 

• Ngoài ra, trẻ bị rối loạn tăng động giảm chú ý còn có các triệu chứng khác như:

• Không giao tiếp với bạn bè, thiếu tự tin trong giao tiếp với người xung quanh.
• Gặp khó khăn khi bày tỏ cảm xúc và thường phải đối mặt với chứng nhận thức và trạng thái chậm phát triển đặc hiệu về vận động và ngôn ngữ đi kèm. 

Chẩn đoán bệnh Rối loạn tăng động giảm chú ý bằng cách nào?

Để chẩn đoán bệnh, bác sĩ cần tìm hiểu kỹ tiền sử từ gia đình, thầy cô và trẻ, cũng như thăm khám tổng quát để loại trừ một số bệnh có thể đi kèm. Chẳng hạn như:

• Hỏi bệnh sử: thu thập thông tin về tình trạng sức khỏe, học bạ, bệnh tật của cá nhân và gia đình.
• Khám bệnh: quan sát hành vi và phản ứng của trẻ với các tình huống nhất định.
• Phỏng vấn các thành viên gia đình, giáo viên hoặc những người khác biết trẻ cũng như người chăm sóc và nuôi dạy trẻ
• Xét nghiệm máu và chẩn đoán hình ảnh loại trừ các nguyên nhân khác.
• Đánh giá, xem xét mức độ bệnh lý để có hướng điều trị kịp thời.

Điều trị bệnh Rối loạn tăng động giảm chú ý 

Để điều trị ADHD cần phải kết hợp giữa nhiều phương pháp như: thuốc, giáo dục, đào tạo và tư vấn. 

1. Thuốc:

Một số loại thuốc có thể giúp cải thiện các dấu hiệu và triệu chứng của sự thiếu chú ý và quá hiếu động. Tuy nhiên, sử dụng thuốc gì, liều lượng ra sao cần phải có sự tư vấn, chỉ định của bác sĩ.

• Chế độ ăn uống:

Nên loại bỏ một số thực phẩm như đường và chất gây dị ứng phổ biến như lúa mì, sữa và trứng. Bổ sung các loại vitamin, vi chất dinh dưỡng và axit béo thiết yếu cho trẻ bị ADHD.

• Liệu pháp tâm lý:

• Những trẻ có biểu hiệu tăng động giảm chú ý, giáo viên cần phối hợp chặt chẽ với gia đình để hỗ trợ quá trình điều trị cho trẻ. Như thế mới giúp trẻ mau hồi phục và có thể hòa nhập lại cuộc sống nhanh hơn. 
• Liệu pháp hành vi nhận thức, cần giải thích cho trẻ hiểu việc cần làm, chia nhỏ nhiệm vụ thành các bước và hướng dẫn trẻ cách làm. Đồng thời, bạn cần biết khen thưởng khi trẻ tiến bộ để củng cố hành vi tốt.
• Huấn luyện các kỹ năng xã hội sẽ giúp trẻ dễ dàng hòa mình vào cuộc sống.
• Trò chơi trị liệu sẽ giúp trẻ giải tỏa căng thẳng, biết cách ứng xử với bạn trong khi chơi.

• Một số biện pháp khác:

Ngoài những biện pháp trên, muốn trẻ có sự cải thiện tốt cần có:

• Cha mẹ cần dành thời gian hơn trong việc quan tâm và nhắc nhở trẻ, thống nhất cách nuôi dạy trẻ.
• Bài tập tăng cường vận động hợp lý, làm chủ vận động và trương lực cơ, tăng sự tập trung chú ý ở trẻ.
• Yoga hay thiền giúp trẻ thư giãn và học tính kỷ luật
• Luyện tập cách phản hồi thần kinh giúp trẻ học cách giữ cho các sóng não ở phía trước hoạt động tốt

Hơn 50% trẻ em được chẩn đoán rối loạn tăng động giảm chú ý tiếp tục có những biểu hiện triệu chứng trong suốt thời kỳ thanh thiếu niên và hơn một nửa có những suy giảm chức năng xã hội ở tuổi trưởng thành. Bên cạnh đó, trẻ bị ADHD có nguy cơ cao hơn mắc kết hợp các rối loạn tâm thần khác. Vì thế, việc phát hiện và điều trị sớm, can thiệp đúng cách có vai trò quan trọng trong việc cải thiện, hồi phục chức năng cho các trẻ bị ADHD.

Rối loạn tăng động giảm chú ý là bệnh lý thường xảy ra ở trẻ nhỏ, bậc cha mẹ nên chú ý đến những hành động nhỏ của con để phát hiện sớm và có biện pháp điều trị kịp thời.