PHÒNG KHÁM CHUYÊN KHOA CẤY TÓC QUỐC TẾ ĐẦU TIÊN TẠI VIỆT NAM
Theo Đông y, xuyên tâm liên có vị đắng tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt giải độc, điều trị cúm,… Xuyên tâm liên thường được sử dụng làm bài thuốc điều trị bệnh về đường hô hấp như: trị cảm cúm, viêm họng,… Hãy cùng tìm hiểu cụ thể hơn về công dụng, bài thuốc và cách dụng, cũng như những lưu ý khi sử dụng dược liệu này dưới đây.
Trước khi tìm hiểu sâu hơn về tác dụng của thảo dược này thì mọi người cần nắm rõ hơn về tên gọi và đặc điểm của xuyên tâm liên dưới đây:
Xuyên tâm liên còn có nhiều tên gọi khác như: Cây lá đắng, khổ đởm thảo, Công cộng,…. Cây thuốc này có tên khoa học là Andrographis paniculata, thuộc họ Ô rô (danh pháp y học là Acanthaceae).
Cây xuyên tâm liên là cây thân thảo, có chiều cao tầm 30 – 80cm, trên thân cây có nhiều đốt, cành lá mọc đối. Lá cây có hình trứng thuôn dài hoặc hình mác. Hoa có màu trắng, nhỏ, và mọc thành chùm, quả dài khoảng 15mm.
Cây xuyên tâm liên mọc hoang nhiều ở khu phía Bắc nước ta. Đây là một trong 70 vị thuốc nam được Bộ Y tế khuyến khích trồng trong vườn thuốc tại các trạm y tế.
Theo Đông Y, bộ phận dùng để làm thuốc là toàn thân ở trên mặt đất của cây xuyên tâm liên. Sau khi thu hái thì rửa sạch và cắt từng đoạn ngắn và phơi, sấy khô để bảo quản.
Vị thuốc này được sử dụng trong Y học cổ truyền từ lâu đời, bằng cách dùng ngoài để tắm giúp săn se niêm mạc hoặc được dùng trong để chữa bệnh cảm sốt. Mới đây, một số nghiên cứu đã chỉ ra những tác động tích cực của xuyên tâm liên trong việc điều trị cho bệnh nhân nhiễm Covid-19, tuy nhiên thì vẫn chưa có nghiên cứu nào cụ thể.
Qua nghiên cứu cho thấy, xuyên tâm liên có nhiều thành phần hóa học khác nhau, trong đó hoạt chất chính là flavonoid và diterpen lacton.
Nhóm Diterpen lacton bao gồm andrographolid và các dẫn xuất của như : deoxyandrographolid, neoandrographolid, homoandrographolid, andropanosid, andrograpanin,…. Lá cây là nơi tập trung nhiều andrographolid nhất, với 2.6% trước khi cây ra hoa và sau khi cây ra hoa thì chỉ còn lại dưới 0.5%. Ở thân có 0.1 – 0.4% andrographolid.
Nhóm flavonoid gồm có oroxylin A, andrographin, wogonin, paniculin, mono– o–methvhvithin. Trong rễ cũng có flavanon glycosid là andrographidin và nhiều isoflavon glycosid khác.
Ngoài ra, xuyên tâm liên còn có một số thành phần hóa học khác như: acid cafeic, andrographan, acid myristic, andrographosterin, andrographon, carvacrol, hentriacontan, eugenol, panicolid, p – sitosterol – D – glucosid, a – sitosterol, tritriacontan.
Xem thêm: Thuốc molnupiravir là thuốc gì mà nhiều người đổ xô đi mua tới vậy?
Xuyên tâm liên được nghiên cứu có nhiều tác dụng chữa bệnh theo cả Đông y và Y học hiện đại, cụ thể:
Theo Đông y, xuyên tâm liên có vị đắng, tính hàn, quy vào các kinh Phế, Vị, Đại tràng và Tiểu trưởng. Có công dụng thanh nhiệt, giải độc, chỉ thống, hoạt huyết. Vị thuốc này thường được dùng để điều trị một số chứng bệnh như:
Nghiên cứu của Y học hiện đại cho thấy xuyên tâm liên có những tác dụng dược lý bao gồm:
Với những công dụng trên, xuyên tâm liên thường được ứng dụng trong các bài thuốc chữa trị một số chứng bệnh như là
Chuẩn bị: Xuyên tâm liên, kim ngân hoa, bách bộ và mạch môn mỗi vị 10g.
Thực hiện: Các nguyên liệu rửa sạch rồi cho vào ấm sắc với một lít nước, uống hết trong ngày, mỗi ngày 1 thang và uống liên tục trong 1 tuần.
Chuẩn bị: Xuyên tâm liên 6g, kim ngân hoa 10g, huyền sâm và mạch môn mỗi loại 12g.
Thực hiện: Rửa sạch các nguyên liệu rồi cho vào ấm sắc lấy nước uống trong ngày, mỗi ngày 1 thang và dùng liên tục 7 đến 10 ngày.
Dùng khaongr 20g lá xuyên tâm liên tươi rửa sạch, giã nát, rồi lọc lấy nước uống mỗi ngày một lần. Áp dụng kiên trì sẽ giúp cải thiện chứng tiểu rắt, tiểu buốt.
Chuẩn bị: Cây xuyên tâm liên tươi 25g, cây xạ đen 15g và cây an xoa 15g.
Thực hiện: Đem các dược liệu sắc trên bếp cho đến khi nước cạn còn khoảng 1 nửa. Lấy nước thuốc chia thành 2 phần bằng nhau và uống sau ăn.
Chuẩn bị: Xuyên tâm liên 10g với 10g khổ sâm.
Thực hiện: Đun các vị thuốc cùng với nước và uống trong ngày đến khi hết những triệu chứng.
Chuẩn bị: Lá xuyên tâm liên, muối hạt, nước.
Thực hiện: Rửa thật sạch lá, cho vào cối giã nát cùng với một ít muối hạt sau đó chắt lấy nước uống. Phần bã cho vào một khăn mềm, buộc lên vùng đang bị áp xe, mỗi ngày thực hiện một lần. Chú ý do dùng trực tiếp nên cần làm sạch lá, tránh để bị nhiễm trùng thêm cho ổ áp xe.
Chuẩn bị: Xuyên tâm liên khô hoặc xuyên tâm liên dược liệu tươi.
Thực hiện: Mang dược liệu sao vàng rồi cho vào nồi đun cùng với 3 – 5 lít nước trong khoảng 30 phút. Chắt lấy nước xông vùng bị bệnh cho đến khi nguội bớt rồi thì tắm, mỗi ngày thực hiện 1 lần.
Khi sử dụng vị thuốc xuyên tâm liên chữa bệnh thì người dùng cần lưu ý một số vấn đề sau đây để đạt hiệu quả cao và an toàn, cụ thể đó là:
Hi vọng thông qua bài viết đã giúp bạn đã biết tác dụng của xuyên tâm liên trị bệnh gì và những lưu ý gì khi dùng để mang lại hiệu quả cao trong điều trị bệnh.